МАЗЫР, ГОД 1921…, Камуніст Палесся от 26 мая 1966 года

МАЗЫР, ГОД 1921…

Гэта быў перыяд аднаўлення народнай гаспадаркі на Мазыршчыне. Пасля доўгіх і цяжкіх гадоў імперыялістычнай і грамадзянскай войнаў. Мазыр быў паўразбураны, прадпрыемствы бяздзейнічалі. Вялікія страты нанеслі ворагі школам, медыцынскім установим, жылы фонд горада скараціўся на 30 працэнтаў.

Курганы Мазыршчыны.

Курганы Мазыршчыны

Мазыршчына — своеасаблівы гісторыка-археалагічны заказнік. На яе тэрыторыі захаваліся стаянкі старажытнага чалавека. Вывучэнне мазырскіх старажытнасцей пачалося яшчэ ў мінулым стагоддзі. У 1889 годзе В. Завітневіч даследаваў рад курганоў каля вв. Слабада, Скрыгалаў, Лешня, Барыскавічы. Невялікія раскопкі на гарадзішчы Майсееўка праводзіў маскоўскі археолаг Ю. Кухарэнка У 1961 годзе чатыры курганы каля в. Акулінка вывучыў П. Лысенка. Нядаўна і я пабываў на раскопках трох курганоў ля в. Надаткі.

Археалагічныя раскопкі ў Ясянцы

Археалагічныя раскопкі ў Ясянцы

Супрацоўнікі інстытута гісторыі Акадэміі навук БССР з дапамогай рабят Жахавіцкай школы правялі археалагічныя раскопкі на гарадзішчах каля вёскі Ясянец. Умацаваныя пасёлкі-гарадзішчы былі вельмі распаўсюджаны ў перыяд ранняга жалезнага веку. Людзі тады жылі патрыярхальнымі абшчынамі. Кожная такая абшчына, якая звычайна налічвала некалькі дзесятаў чалавек, вымушана. была будаваць свой пасёлак у цяжкадаступных месцах: на гарах, абрывах рэк або, як ясянецкая, на астраўках сярод балот. Дадаткова гэтыя гарадзішчы ўмацоўвалі валамі, акружалі глыбокімі равамі. Людзі жылі на верхняя пляцоўцы, дзе размяшчалі жыллё. гаспадарчыя пабудовы, а таксама ўтрымлівалі жывёлу. Але ў час небяспекі ўсе жыхары хаваліся за валамі і адбівалі напад праціўніка.

МОЗЫРЬ. М.П. Ермакова, 1977 год.

РАННЕЕ УТРО... Над Мозырем встает заря, оживают улицы, на стройках заработали башенные краны. Побежали по Припяти шустрые катера, важно поползли баржи... В разные концы страны отправляет город свою продукцию — кабель и мелиоративные машины, трикотаж и мебель, швейные изделия и бензин, мазут и стройматериалы.

Все выше встает над Мозырем солнце, все ярче освещает сбегающие с холмов улицы и зеленые парки, просторные площади и бульвары, удивительные ансамбли, в которых органично сочетаются современные здания и седая старина.

МОЗЫРЬ. ИСТОРИКО-ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ОЧЕРК. ИЗДАТЕЛЬСТВО «БЕЛАРУСЬ» МИНСК 1973

МОЗЫРЬ. ИСТОРИКО-ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ОЧЕРК

А. НИКИТИН, E. ЗАЛЬЦМАН

ИЗДАТЕЛЬСТВО «БЕЛАРУСЬ» МИНСК 1973

ПРЕДИСЛОВИЕ

Более восьми столетий на правом берегу царицы Полесья — реки Припять в живописной местности, справедливо называемой «Белорусской Швейцарией», стоит город Мозырь. Он расположен на юго-востоке республики, у важной железнодорожной магистрали, соединяющей север и юг нашей страны, два крупнейших промышленных центра и морских порта — Ленинград и Одессу.
Богата событиями многовековая история Мозыря, в котором сегодня живет около 50 тысяч человек. Однако особенно большие изменения произошли в нем за годы Советской власти. Весом и значителен вклад мозырян в строительство социализма, неувядаемой славой овеян их бессмертный подвиг в Великой Отечественной войне. Яркой страницей в истории города являются годы восстановления и развития народного хозяйства. Сегодняшний Мозырь предстает перед нами в контурах новостроек фабрик, заводов, школ, жилых домов, в зелени садов, парков и скверов, в несмолкаемом шуме созидательного творческого труда.
Авторы данной работы раскрывают историческое прошлое Мозыря, одного из древнейших городов Белоруссии, рассказывают о борьбе трудящихся города и района за торжество идей Октября, за победу социализма.
В книге отражен сегодняшний трудовой день мозырян, их вклад в успешное выполнение народно-хозяйственных задач. В заключение авторы освещают перспективы развития Мозыря на ближайшие годы.
Разделы «В глубине веков», «Пробуждение», «Годы созидания», «За правое дело» написаны Никитиным А. С.
Разделы «За власть Советов», «В мирные дни», «На пути к коммунизму», «Сегодня и завтра» написаны Зальцманом Е. Е.

Мозырь. Комплект открыток «Турист», 1979 год

АДМИНИСТРАТИВНОЕ ЗДАНИЕ

В этом здании, находящемся на улице В. И. Ленина, размещаются Мозырский горком и райком КП Белоруссии, городской и районный исполнительные комитеты народных депутатов. Избранники народа — рабочие, колхозники, инженеры, служащие заводов и фабрик, преподаватели учебных заведений периодически собираются сюда на заседания очередных сессий городского и районного Советов народных депутатов, решая насущные задачи развития городского и районного хозяйства, благоустройства, строительства и экономики.

Мозырь. Комплект открыток «Турист», 1990 год

Там, где дугой река

В синюю даль несется
Город стоит века, —
Мозырем он зовется...
 

И. Сулимский

 
В том месте белорусского Полесья, где Припять поворачивает на юго-восток, устремляя свои полные воды к Днепру, вольно раскинулся на холмистом берегу красавицы реки один из старейших городов Белоруссии — Мозырь. Расположен он в неповторимом по своей живописности и красоте природном регионе. Город многое повидал на своем веку. Здесь почти зримо ощущается дыхание ушедших столетий.

Да 60-годдзя Вялікага Кастрычніка, Мазыршчына, год 1920, Камуніст Палесся, 13 красавіка 1977 г.

МАЗЫРШЧЫНА, ГОД 1920-ы

Ніжэй публікуецца падборка дакументаў цяжкага і трывожнага 1920 года. Яны дазваляюць ярчэй уявіць выпрабаванні, што выпалі на долю першых пакаленняў савецкіх людзей, якія ў жорсткіх баях грамадзянскай вайны і замежнай ваеннай інтэрвенцыі абаранялі вялікія заваёвы Кастрычніка.

У той далёкі і памятны год наш горад з 5 сакавіка па 29 чэрвеня падвергся белапольскай акупацыі. Дакументы паказваюць, з якой радасцю жыхары горада і павета сустрэлі сваю вызваліцельніцу — Чырвоную Армію.

У дні мірнай перадышкі пачалі аднаўляцца разбураныя і разрабаваныя прадпрыемствы. Працоўныя дзяліліся апошнім кавалкам хлеба з роднай арміяй. Беднасць была такая вялікая, што для воінаў прышлося нават нарыхтоуваць лапці.

Не паспелі горад і павет аправіцца ад вынікаў белапольскай акупацыі, як на Палессе ўварваліся азвярэлыя банды Булак-Балаховіча. Яны гаспадарылі з 10 па 21 лістапада ў Мазыры і нанеслі гораду такія страты, што спатрэбілася дапамога рэспублікі. І гэта дапамога прышла. Але ўперадзе была галодная і халодная зіма. У першых радах барцоў з голадам, холадам і разрухай ішлі камуністы, і ў гэтым быў залог перамогі.

Матэрыялы падрыхтаваў старшы навуковы супрацоўнік Мазырскага філіяла дзяржархіву К. РАЙХЕЛЬСОН.

Да 60-годдзя Вялікага Кастрычніка, Мазыршчына, год 1919, Камуніст Палесся, 11 сакавіка 1977 г.

МАЗЫРШЧЫНА, ГОД 1919

У час кароткай перадышкі

У АРТЫКУЛЕ «Мазыршчына, год 1918» гаварылася аб тым, што ў снежні 1918 года Мазыр захапілі пятлюраўцы. Але іх улада аказалася нетрывалай. 12 студзеня 1919 года часці Чырвонай Арміі пры падтрымцы ўзброеных атрадаў рабочых фабрык «Маланка» і «Прыма» занялі горад. Мазырская партийная арганізацыя выйшла з падполля. У гэты час у яе радах налічвалася 40 чалавек. У горад прыбылі прадстаўнікі Палескага камітэта партыі для аказання дапамогі ў аднаўленні Савецкай улады.

МОЗЫРЬ ЗА СОРОК ЛЕТ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИ 1957 ГОД

МОЗЫРЬ ЗА СОРОК ЛЕТ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИ

(МАТЕРИАЛЫ ДЛЯ ДОКЛАДЧИКОВ, 

АГИТАТОРОВ, ПРОПАГАНДИСТОВ)

МАТЕРИАЛЫ СОСТАВИЛИ:
НИКИТИН А. С. — зав. кафедрой марксизма-ленинизма Мозырского пединститута
ЗАЛЬЦМАН Е. Е. — зав. учебной частью вечерней средней школы № 1
РЕДАКТОР ЭЛЬМАН А. П. — директор Мозырского пединститута
ФОТО ЛОМОНОВИЧА И. И.

Памятник В. И. Ленину в городском сквере

Восемь столетий шумят волны Припяти у подножья города Мозыря. Много событий свершилось с того дня, когда на правом берегу реки был заложен город, в котором мы теперь живем, трудимся, учимся. Однако, за все время своего существования Мозырь не знал таких изменений, какие произошли с ним за последнее сорокалетие.

Мозырь Город на Припяти, изд. "КЛИЧ" Минск 1995 год

 

Мозырь город на Припяти!

Города, как и люди, вместе с судьбой и историей рода, имеют свое, отличное от других, лицо. Так и Мозырь, особенно он, по внешнему виду не похож на другие белорусские города. Не счесть, сколько раз журналистские пути-дороги приводили сюда, но в памяти всегда жив первый приезд новичка. Ожидал увидеть однообразную заболоченную полесскую равнину, а взору неожиданно предстал резко расчлененный холмистый рельеф. От увиденного дух захватило!

Социалистические обязательства коллективов промышленных предприятий, колхозов и совхозов Мозырского района на 1974-1980 гг.

Такімі былі першыя. З гісторыі камсамола Мазыршчыны. Камуніст Палесся, 30 лістапада 1973 года

На самыя цяжкія ўчасткі, туды, дзе патрабавалася мужнасць і настойлівасць, самаахвяра і моцныя рукі, накіроўвалі першыя камсамольскія ячэйкі Мазыра сваіх членаў. Мне давялося быць у ліку гэтых першых, што грамілі бандыцкія зграі на Мазыршчыне, і аднаўлялі разбураныя грамадзянскай вайной фабрыкі і заводы., дапамагалі гарсавету, сельсаветам і камітэтам беднаты збіраць хлеб і грошы для галадаючых.

Да 60-годдзя Вялікага Кастрычніка, Мазыршчына, год 1918. Камуніст Палесся 15 лютага 1977 г.

 

Да 60-годдзя Вялікага Кастрычніка

Мазыршчына, год 1918

ПАЧАТАК 1918 года на Мазыршчыне характарызуецца працягам барацьбы бальшавікоў са згодніцкімі элементамш, якія пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі ў Петраградзе ўзмацнілі свае супраціўленне ўстанаўленню Савецкай улады. Аб гэтым сведчаць матэрыялы адбыўшыхся ў пачатку студзеня пасяджэнняў Мазырскага Савета рабочих і салдацкіх дэпутатаў, сходу выканкома Савета рабочих і салдацкіх дэпутатаў, Ваенна-рэвалюцыйнага камітэта, прэзідыума ваеннай секцыі і выканкома Савета сялянскіх дэпутатаў.

Да 60-годдзя Вялікага Кастрычніка, Мазыршчына, год 1917, Камуніст Палесся, 25 студзеня 1977 г.

 

Да 60-годдзя Вялікага Кастрычніка

Мазыршчына, год 1917

ПРАЦОЎНЫЯ Мазыршчыны ўсебакова рыхтуюцца да 60-годдзя Вялікага Кастрычніка, які адкрыў новую эру ў гісторыі чалавецтва. Пройдзены шлях Савецкай уладай — гэта шлях ваенных і працоўных перамог нашага народа, грандыёзных планаў і здзейсненняў.
3 сённяшняга нумара газета «Камуніст Палесся» пачынае друкаваць храналагічны агляд падзей, дакументы, якія расказваюць аб станаўленні і развіцці Савецкай улады ў г. Мазыры і раёне, аб удзеле працоўных Мазыршчыны ў пабудове сацыялізму і камунізму ў нашай краіне.
Барацьба за ўладу Саветаў.

Сведчыць гісторыя. Ведай свой горад. Камуніст Палесся

СВЕДЧЫЦЬ ГІСТОРЫЯ

ВЕДАЙ СВОЙ ГОРАД

Наш горад старажытны. Заснаванне Мазыра адносіцца да 1154 — 55 гадоў, ён равеснік Масквы. Своеасаблівыя помнікі гісторыі тых далёкіх дзён — вуліцы Гара Камунараў, Камсамольская, частка вуліцы Фрунзе (раён гархарчпрамгандлю і ваенкамата). Тут калісьці размяшчаўся ўмацаваны замак з магутнай па таму часу артылерыяй. Вось гэта замчышча і паклала пачатак нашему гораду.

Мазыр, вуліца Ленінская. Камуніст Палесся, 23 студзеня 1970 года

 

МАЗЫР, ВУЛІЦА ЛЕНІНСКАЯ

Вуліца, якая носіць імя вялікага Леніна, — адна з прыгажэйшых у Мазыры. Гэта — цэнтральная магістраль горада. Уздоўж Ленінскай і прылягаючай да яе плошчы Леніна ўзвышаюцца шматпавярховыя жилыя дамы і адміністрацыйныя будынкі, навучальныя ўстановы, памяшканні культурна-бытавога прызначэння.