МАЗЫРШЧЫНА, ГОД 1920-ы
Ніжэй публікуецца падборка дакументаў цяжкага і трывожнага 1920 года. Яны дазваляюць ярчэй уявіць выпрабаванні, што выпалі на долю першых пакаленняў савецкіх людзей, якія ў жорсткіх баях грамадзянскай вайны і замежнай ваеннай інтэрвенцыі абаранялі вялікія заваёвы Кастрычніка.
У той далёкі і памятны год наш горад з 5 сакавіка па 29 чэрвеня падвергся белапольскай акупацыі. Дакументы паказваюць, з якой радасцю жыхары горада і павета сустрэлі сваю вызваліцельніцу — Чырвоную Армію.
У дні мірнай перадышкі пачалі аднаўляцца разбураныя і разрабаваныя прадпрыемствы. Працоўныя дзяліліся апошнім кавалкам хлеба з роднай арміяй. Беднасць была такая вялікая, што для воінаў прышлося нават нарыхтоуваць лапці.
Не паспелі горад і павет аправіцца ад вынікаў белапольскай акупацыі, як на Палессе ўварваліся азвярэлыя банды Булак-Балаховіча. Яны гаспадарылі з 10 па 21 лістапада ў Мазыры і нанеслі гораду такія страты, што спатрэбілася дапамога рэспублікі. І гэта дапамога прышла. Але ўперадзе была галодная і халодная зіма. У першых радах барцоў з голадам, холадам і разрухай ішлі камуністы, і ў гэтым быў залог перамогі.
Матэрыялы падрыхтаваў старшы навуковы супрацоўнік Мазырскага філіяла дзяржархіву К. РАЙХЕЛЬСОН.
аб размеркаванні зямлі пасля выгнання белапалякаў
31 ліпеня 1920 г.
Знішчаецца прыватная ўласнасць на зямлю, якая лічыцца агульнанароднай уласнасцю. Ніхто не мае права зямлю прадаваць, купляць, наследаваць, дарыць.
Усе лясы нацыяналізуюцца і пераходзяць у непасрэднае веданне і кіраванне Савецкай улады, у асобе яго органа па справах земляробства... (ф. 307, on. 1, л. 20)
Мазырскага райлескома аб аднаўленні прадпрыемстваў г. Мазыра
пасля выгнання белапалякаў
15 жніўня 1920 г.
Фанерны завод «Малайка» ... Завод моцна пацярпеў ад разбурэння. Складзен каштарыс на рамонт і пуск завода.
Лесапільны завод «Кіпратэх» (ст. Мазыр) ад разбурэння моцна пацярпеў. Забраны машинныя часткі, кацельная арматура, лесапільная рама, пілы і інш. На пошукі і дастаўку забранага камандзіраван прадстаўнік у састаў агульнай камісіі па дастаўцы ўвезенай маёмасці з заводаў і фабрык г. Мазыра... (ф. 307, on. 1, л. 90—92)
ўсім партийным ячэйкам павета аб нарыхтоўцы і вывазцы паліва
29 снежня 1920 г.
Мы, камуністы, якія заўсёды і ўсюды стаім на перадавых пастах, павінны асабістым прыкладам, словам, растлумачэннем захапіць беспартийных рабочих і сялян на барацьбу з новым ворагам і агульнымі намаганнямі выйсці з крайне цяжкага становішча.
Арганізуйце мітынгі і сходы па вёсках, растлумачвайце сялянам значэнне паліва для рабоча-сялянскай рэспублікі. 3 асаблівай энергіяй імкніцеся вывезці з лесу як мага больш дроў да чыгункі. Старайцеся арганізаваць суботнікі і нядзельнікі пад лозунгам «Усе на паліўны фронт». Аб принятых вамі мерах у гэтым напрамку паведамляйце павятоваму камітэту.
3 камуністычным прывітаннем. Сакратар павятовага камітэта В. КАЖУРО. (ф. 79, on. 1. л. 55)
аб разгроме банд Булак-Балаховіча
21 лістапада 1920 г.
Даводзіцца да ведама грамадзян г. Мазыра і павета, што банда Балаховіча разбіта. Рассеяныя па павету і нязначныя кучкі бандытаў не ўяўляюць ніякай небяспекі. Прыняты меры да іх затрымання. (ф. 307, он. 1, л. 43)
Мазырскага павета па бягучаму моманту
Ліпень 1920 г.
Няхай жыве наш правадыр таварыш Ленін!
Няхай жыве вызваліцельніца наша і застунпіца Чырвоная Армія!
Няхай жыве сусветная, рэвалюцыя!
(ф. 307, on. 1, л. 51)
камітэта да працоўнага сялянства павета аб
правядзенні «харчовага тыдня»
20 жніўня 1920 г.
Селянін! Калі ты не хочаш, каб да цябе вярнуліся і зноў селі табе на шыю паны-памешчыкі, паліцэйскія і жандармы, накармі Чырвоную Армію, якая вызваліла цябе ад гэтых паразітаў!..
(ф. 79, on. 1, л. 44)
аб нарыхтоўцы лапцей для Чырвонай Арміі
27 верасня 1918 г.
(ф. 30, oп. 1, л. 9)
